به گزارش نماینده، چهار سال از تاسیس شبکه آی‌فیلم؛ شبکه‌ای که با هدف تاثیرگذاری بر مخاطب عرب تاسیس شد می‌گذرد و این شبکه در طول این چهار سال فراز و فرودهای بسیاری داشته است.

شبکه‌ای که با پخش عربی سریال‌های ایرانی آغاز به کار کرد و پس از مدتی زبان فارسی و بعدتر زبان انگلیسی آن نیز راه‌اندازی شد تا به یک شبکه جهانی سریال ایرانی تبدیل شود.

این شبکه تلویزیونی در حالی نیمه شهریور ۸۹(عید فطر آن سال) آغاز به کار کرد که مهمترین شعار آن «قناة دراما للاسرة»(شبکه سریال‌های خانوادگی) بود اما سوال اصلی این است که پس از چهار سال این شبکه چه بردی از حضور در کشورهای عربی که هدف اولیه تاسیس آن بوده، پیدا کرده است.

با توجه به اینکه آمار دقیقی از صداوسیما در این باره وجود ندارد برای همین منظور با چهره‌های مختلفی در جهان عرب مکاتبه شد تا شاید میزان توجه و چه‌بسا نظر آنها درباره این شبکه گرفته شود.

* فعالان سینمایی، دینی، ادبی و آکادمیک: شبکه آی‌فیلم را نمی‌بینیم

الطاهر الهاشمی یکی از این چهره‌هاست که از رهبران معروف جریان شیعی در مصر است؛ او در پاسخ به مکاتبه ما با او می‌گوید: این شبکه را ندیده‌ام و پس از صحبت شما شروع به دیدن آن کرده‌ام.

لمی طیاره منتقد سینمایی سوریه است که او نیز می‌گوید: متاسفانه این شبکه را ندیده‌ام؛ ما در سوریه اصلا به این شبکه توجه نمی‌کنیم اولا به خاطر مشکلات و بحرانی که این روزها در سوریه در جریان است و ثانیا این شبکه آنچنان که باید خودش را معرفی و تبلیغ نکرده است و غیر از شما تاکنون کسی درباره این شبکه با من صحبت نکرده بود.

اسامه العیسه رمان‌نویس فلسطینی و نسرین بلوط شاعر لبنانی و دکتر محمد سیداحمد استاد علوم اجتماعی و سیاسی آکادمی الشروق مصر نیز این شبکه را ندیده‌اند و تنها اسامه العیسه و دکتر محمد سیداحمد می‌گویند که از میان شبکه‌های ایرانی که به زبان عربی بر روی ماهواره پخش می‌شود از شبکه العالم استفاده می‌کنند.

* مردم کوچه بازار بیشتر از فعالان آی‌فیلم را می‌بینند

در میان مردم عادی در جهان عرب البته کمی وضع بهتر است؛ هر چند فضل محمد عباس دانشجوی فلسطینی ساکن پاکستان از شبکه آی‌فیلم اطلاع خاصی ندارد و وقتی به سراغ خالد ابراهیم دانش‌آموخته دانشگاه الصبر مصر و اتوکار مصری و از فعالان حامی اخوان المسلمین در شهر اسوان می‌رویم او نیز این شبکه را ندیده و تنها می‌گوید: از اینکه شما گفتید چنین شبکه‌ای وجود دارد خوشحال شدم و دنبالش خواهم رفت اما من تنها رادیو عربی ایران را به خوبی دنبال می‌کنم و البته درباره سریال‌های یوسف پیامبر و مریم مقدس اطلاعاتی دارم.

در مقابل «عبدالامیر الحیکی» از بحرین و فعالان انقلاب این کشور، «هشام عطا» کارمند شرکت‌های معاملات تجاری در مصر و عبدالحمید الصادق الطاهر از فعالان شیعه تونس و البته حسن خلیفه مجری برنامه‌های تلویزیونی و بازیگر لبنانی و همچنین نضال البرعی از فعالان فرهنگی و خبرنگاری در غزه این شبکه را دیده‌اند.

* موفقیت در ارائه «سریال‌های خانوادگی» و شکست در دوبله به عربی و تبلیغ درست شبکه آی‌فیلم در جهان عرب

از این پنج نفر که آی‌فیلم را دیده‌اند سوالاتی می‌پرسیم؛ «عبدالامیر الحیکی» از بحرین و فعالان انقلاب این کشور در پاسخ به ما می‌گوید: من شبکه آی‌فیلم را کم نگاه می‌کنم اما نکاتی دارم که بهتر است به جای پاسخ به سوالات شما بگویم؛ اولا دوبلاژ خوب به زبان عربی ضروری است تا سریال را موفق کند؛ به نظرم دوبله سریال یوسف پیامبر نمونه خوبی بود اما برخی سریال‌های خوب ایرانی را دیده‌ام که دوبله ضعیف کیفیت سریال را کاهش داده است.

وی معتقد است که فیلم‌ها و سریال‌های مهم بهتر است از شبکه مادری چون «الکوثر» تبلیغ شود و می‌افزاید: برخی فیلم‌ها ارزش‌ها را به خوبی رعایت نمی‌کنند.

هشام عطا هم نکاتی دارد و با بیان اینکه این شبکه هنر زیبا و خوبی دارد و چهره‌ای واقعی از جامعه ایرانی نشان می‌دهد، می‌گوید: این شبکه را زمانی که در ایران بودم شناختم و قبل از آن درباره آن چیزی نمی‌دانستم.

وی نیز از دوبله فیلم‌ها و سریال‌ها به زبان عربی راضی نیست و برای بهتر شدن کار آی‌فیلم پیشنهاد می‌دهد: باید یک موج تبلیغاتی در مجلات و روزنامه‌های مصری و شبکه‌های ماهواره‌ای که بیننده‌های زیادی دارند صورت بگیرد چراکه به نظرم عدم شناخت و شهرت این شبکه در مصر جدا خسارتی بزرگ است.

این شهروند مصر در عین حال پیشنهاد بازی بازیگران عرب از جمله بازیگران مصری در سریال‌ها و فیلم‌های ایرانی را می‌دهد و آن را موجب توجه بهتر بینندگان به شبکه‌های ایرانی می‌داند و می‌افزاید: هر کس که این شبکه را ببیند آن را دوست خواهد داشت چراکه خانواده‌اش را به دیدن آن دعوت می‌کند چون این شبکه به اخلاق ملتزم است.

عبدالحمید الصادق الطاهر از فعالان شیعه تونس نیز معتقد است شبکه آی‌فیلم به‌ویژه در پخش سریال‌های تاریخی و اجتماعی موفق بوده و می‌گوید: معتقدم سریال‌های ایرانی کیفیت خوب تصویری و سناریو دارند و رئال هستند.

* مخاطب تونسی: آی‌فیلم می‌تواند یکی از رسالت‌هایش رسوا کردن ابعاد فرهنگی و هنری استکبار جهانی باشد

وی در پاسخ به این سوال که آیا آی‌فیلم در معرفی ایران موفق بوده تاکید می‌کند: فکر می‌کنم در طول ۴ سال این اتفاق رخ نمی‌دهد چون تمدن ایرانی عمیق‌تر از این است که در چهار سال معرفی شود و نیاز به سال‌های طولانی دارد اما شبکه آی‌فیلم نوری بر این تمدن افکنده است.

این شهروند تونسی نیز شعار «شبکه سریال‌های خانوادگی» را مناسب و موفق می‌داند و می‌گوید: این شعار مناسبی است چون همه خانواده را درگیر می‌کند و در سریال‌های آن تصاویر ضداخلاقی دیده نمی‌شود؛ چیزی که ما در جهان عرب و اسلام از آن بی‌بهره‌ایم و این چیزی است که موجب اقبال بیشتر مردم به این شبکه خواهد شد.

وقتی از او می‌خواهیم اگر نقدی به آی‌فیلم دارد بگوید، نکته‌ای جالب بیان می‌کند: سریال‌ها و برنامه‌ها بیشتر به جامعه ایرانی می‌پردازد اما ای کاش پیام و رسالت بالاتری و گسترده‌تری مدنظر بود.

وی می‌افزاید: آی‌فیلم می‌تواند یکی از رسالت‌هایش رسوا کردن استکبار جهانی و تلاش آن برای تسلط بر جهان عرب و جهان اسلام باشد؛ رسواکردن آمریکایی که به دنبال گسترش فساد اخلاقی و اجتماعی و مبارزه با ارزش‌های اسلامی است؛ آن‌وقت رسالت آی‌فیلم آشنا کردن همگان با ارزش‌های اسلامی و مبارزه با ارزش‌های دنیوی و فاسدی است که بر غرب مسلط شده است.

حسن خلیفه مجری برنامه‌های تلویزیونی و بازیگر لبنانی نیز با بیان اینکه شبکه آی‌فیلم را همیشه نمی‌بیند و این شبکه را تاحدی موفق می‌داند می‌گوید: مشکلی با کیفیت فیلم‌ها و سریال‌ها ندارم و معتقدم آی‌فیلم توانسته همه جوانب جامعه ایرانی را نشان دهد.

وی آی‌فیلم را در اجرای شعار «شبکه سریال‌های خانوادگی» موفق می‌داند و درباره انتقادی که به این شبکه دارد، تاکید می‌کند: امیدوارم این شبکه هر هفته فیلم‌های مهمی که اسم آن در میان مردم در کشورهای عربی مطرح می‌شود را معرفی و پخش کند.

خلیفه می‌افزاید: شبکه آی‌فیلم باید بر روی تبلیغات برای دیده شدن تمرکز کند و تلاش کند تا بتواند خود را به هر خانه‌ای برساند چه اینکه این شبکه بر روی ماهواره دیده می‌شود در حالی که در لبنان بیشتر خانه‌ها تلویزیون کابلی دارند و این شبکه در قواعد شبکه‌های کابلی قرار نمی‌گیرد لذا آی‌فیلم باید با شرکت‌های توزیع شبکه‌های کابلی مذاکره کند و آن را به همه خانه‌ها برساند.

نضال البرعی نیز با بیان اینکه شبکه آی‌فیلم را به فراخور می‌بیند، معتقد است: بهتر بود ایران به جای زدن شبکه‌ای مثل آی‌فیلم به دنبال بازاریابی گسترده‌ای چون سریال‌های ترکی بود تا سریال‌های ایرانی از شبکه‌های معتبر فیلم و سریال در جهان عرب پخش شود چه اینکه شما دیدید سریال‌هایی چون سریال یوسف با پخش از این شبکه‌ها بیشتر از دیگر سریال‌ها دیده شد.

بنابر این گزارش، در ادامه تلاش برای یافتن میزان موفقیت شبکه آی‌فیلم به شخص دیگری برمی‌خوریم که نامش «سامی دیاب» است؛ او حقوقدان و فعال سیاسی مصری است که او نیز می‌گوید که تنها شبکه العالم ایران را می‌بیند و شبکه آی‌فیلم را دنبال نمی‌کند.

* نظرسنجی گروه خبری «اعراب بدون مرز»: اکثر مردم کشورهای عربی آی‌فیلم را نمی‌بینند؛ اقلیتی که می‌بینند آن را ۴۰ درصد موفق می‌دانند

او که ریاست گروه خبری «اعراب بدون مرز» را برعهده دارد اما خبر می‌دهد که برخی از مردم در عراق، یمن، لبنان، سوریه این شبکه را می‌بینند و برای همین از او می‌خواهیم که از گروه خبری خود در کل جهان عرب درباره این شبکه نظرخواهی کند.

دیاب این کار را برای ما می‌کند و نتایج در برابر سوالاتی که برای او می‌فرستیم به این شرح است:

۱. مشاهده شبکه آی‌فیلم در کشورهای عربی: این شبکه در مصر، الجزایر، تونس، موریتانی و لیبی شناخته شده نیست و در مراکش تعداد محدودی از نخبگان عرصه‌های هنر و فرهنگ و ادبیات و تاریخ آن را دنبال می‌کنند و این شبکه در سوریه، لبنان، عراق، یمن، عمان، اردن، بحرین، عربستان، امارات، قطر به فراخور دیده می‌شود.

۲. میزان موفقیت این شبکه در کشورهای مختلف: ۴۰ درصد از مخاطبانی که با آنها صحبت شد موفقیت آن را خوب می‌دانند و ۴۰ درصد موفقیت آن را متوسط و ۲۰ درصد آن را ناموفق می‌دانند.

۳. میزان کیفیت فیلم‌ها و سریال‌های شبکه آی‌فیلم: ۷۰ درصد آثار پخش شده از آی‌فیلم را خوب می‌دانند و ۲۰ درصد متوسط و ۱۰ درصد آن را غیرجذاب می‌دانند.

۴. موفقیت در نشان دادن فرهنگ ایرانی: ۹۰ درصد معتقدند سریال‌هایی چون «پژمان»، «نابرده رنج»، «مادرانه»، «دزد و پلیس»، «جدال با سرنوشت»، «بیداری» و «دریایی‌ها» واقعیت و آرزوهای جامعه ایرانی را نشان داده است اما ۱۰ درصد معتقدند سریال‌های ایرانی جامعه ایرانی را خوب نشان داده و [مشکلات] پشت آن را نشان نداده است.

۵. موفقیت در شعار «شبکه سریال‌های خانوادگی»: ۹۰ درصد آری و ۱۰ درصد نه

۶. مهمترین انتقاد به شبکه آی‌فیلم: اکثر کسانی که در این نظرخواهی با آنها صحبت شد این شبکه را نمی‌شناختند چراکه این شبکه در میانه رقابت‌های جدی شبکه‌های پخش فیلم و سریال اقدام به تبلیغ نکرده است و می‌گویند ما به شناخت جامعه ایرانی و رابطه با آن نیاز داریم ولی برای این ارتباطات راهی وجود ندارد و چه‌بسا که سریال‌ها عاملی برای نزدیکی بین ما و بین جامعه ایرانی باشد.

البته آنان نیز که این شبکه را می‌بینند می‌گویند ما به کارهای دراماتیک و سریال‌هایی نیاز داریم که نزدیکی و شناخت و ارتباط بین ما(جهان عرب) و مردم ایران را تقویت کند.

۷. کدام برنامه شبکه آی‌فیلم بهتر بوده است: آموزش زبان فارسی